Sốt xuất huyết Dengue (SXHD) là bệnh virus do muỗiAedessp. truyền, nguyên nhân do virus Dengue(DENV) gây ra và thường phổ biến ở các vùng có khí hậu ấm, vùng khí hậu nhiệt đới. Có 4 týp virus Dengue gây bệnh ở người gồm Dengue 1 (DENV-1), Dengue 2 (DENV-2), Dengue 3 (DENV-3) và Dengue 4 (DENV-4). Tỷ lệ nhiễm các týp này thay đổi theo từng vùng địa lý cụ thể. Hầu hết người nhiễm virussẽ không có các triệu chứng,

Bệnh do ký sinh trùng sốt rét (KSTSR), một trong những mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe toàn cầu, đặc biệt tại các quốc gia vùng nhiệt đới, cận nhiệt đới vả cả ôn đới -vẫn tiếp tục gây ra hàng triệu trường hợp mắc bệnh và hàng ngàn ca tử vong hàng năm. Mặc dù đã có những tiến bộ đáng kể trong việc kiểm soát và điều trị sốt rét, nhưng vấn đề KSTSR lây nhiễm từ động vật sang người vẫn là một thách thức lớn đối với chương trình loại trừ sốt rét (LTSR) của một số nước, nhất là họ đang trong lộ trình LTSR với nhiều thành quả bền vững.

Theo Báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới, các bệnh do véc tơ truyền (Vector-Borne Diseases_VBDs) chiếm hơn 17% trong tổng số các bệnh truyền nhiễm và là nguyên nhân gây ra hơn 700.000 ca tử vong hàng năm trên thế giới. Tác nhân gây racác bệnh do véc tơtruyền bao gồm ký sinh trùng, vi khuẩn hoặc virus (WHO, 2020).

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu, nhiệt độ và độ ẩm biến đổi “cực đoan” dẫn đến sự thay đổi và gia tăng bất thường nhiều bệnh truyền truyền nhiễm nguy hiểm, trong đó có các bệnh do véc tơ truyền về sốt rét và sốt xuất huyết với số mắc và tử vong cao, trong đó có Việt Nam.

Hội các nhà lâm sàng lồng ngực hay tim mạch ở Mỹ (The American College of Chest Physicians) cũng đưa ra nhiều định nghĩa và khái niệm để chỉ ra Hội chứng rối loạn chức năng đa cơ quan/ đa phủ tạng (Multiple Organ Dysfunction Syndrome-MODS)như là tình huống xảy ra thay đổi chức năng các mô và cơ quan trên các bệnh nhân đang bị nhiễm trùng huyết cấp tính, cân bằng nội mô không thể cân bằng và ổn định khi đã được can thiệp.

Hội chứng đáp ứng viêm hệ thống (Systemic inflammatory response syndrome_SIRS) là một đáp ứng bảo vệ quá mức của cơ thể đối với các sang chấn độc hại (noxious stressor) như nhiễm trùng, chấn thương, phảu thuật, viêm cấp tính, thiếu máu cục bộ hay tái tưới máu hay khối ác tính tại chỗ và sau đó loại bỏ các nguồn nội sinh và ngoại sinh (endogenous or exogenous source) này.

Các công cụ phòng chống véc tơ bổ sung bên cạnh các biện pháp phòng chống cốt lõi (ITNs+IRS) bao gồm hoá chất diệt bọ gậy (larviciding), ống mái hiên (eave tubes) và mồi đường có mục tiêu (targeted sugar baits) được thiết kế để thu hút và tiêu diệt muỗi sẽ hỗ trợ thêm cho các nguyên tắc IRM.

Đến nay có ít nhất 400 loài ký sinh trùng được ghi nhận có thể lây nhiễm và gây bệnh ở người và câu hỏi đặt ra là chúng xuất phát từ đâu và làm thế nào tiếp cận phòng bệnh tốt nhất, hiệu quả nhất? Gần đây, Konstans Wells (2018) chỉ ra 49% các loài ký sinh trùng đó là thuộc nhóm sán dây, giun tròn, sán lá và chúng cũng hiện diện ở trên các loài động vật hoang dại cũng như các vật nuôi, đa dạng về loài như các động vật linh trưởng, gặm nhấm, gia súc, kangaroo…

Mặc dù việc tối ưu hóa các biện pháp can thiệp phòng chống véc tơ cốt lõi là cần thiết nhưng chỉ những công cụ này sẽ không đủ để loại trừ bệnh sốt rét. Hiệu quả của IRS bị hạn chế khi muỗi không đậu trong nhà và ITNslà khi muỗi đốt người ngoài trời hoặc ngoài giờ ngủ.

IRS là biện pháp can thiệp phòng chống véc tơ được chương trình sốt rét tại các quốc gia triển khai rộng rãi thứ hai. Khi được thực hiện đúng cách, IRS đã được chứng minh là một biện pháp can thiệp mạnh mẽ để giảm mật độ và tuổi thọ của muỗi trưởng thành và do đó làm giảm sự lây truyền sốt rét. Tuy nhiên, mặc dù có truyền thống lâu đời và có nhiều kinh nghiệm hoạt động liên quan, nhưng rất ít RCT được thực hiện trên IRS.

• Phòng chống véc tơ sốt rét: Thực trạng, khoảng trống phòng chống và các công cụ mới (Phần 1) (24/04/2024)
• Sốt rét do Plasmodium vivax: Thách thức tiềm tàng đe doạ lộ trình loại trừ & tiêu diệt sốt rét (Phần 5 và Hết) (23/04/2024)
• Sốt rét do Plasmodium vivax: Thách thức tiềm tàng đe doạ lộ trình loại trừ & tiêu diệt sốt rét (Phần 4) (22/04/2024)
• Sốt rét do Plasmodium vivax: Thách thức tiềm tàng đe doạ lộ trình loại trừ & tiêu diệt sốt rét (Phần 3) (19/04/2024)
• Sốt rét do Plasmodium vivax: Thách thức tiềm tàng đe doạ lộ trình loại trừ & tiêu diệt sốt rét (Phần 2) (15/04/2024)
• Sốt rét do Plasmodium vivax: Thách thức tiềm tàng đe doạ lộ trình loại trừ & tiêu diệt sốt rét (Phần 1) (09/04/2024)
• Cập nhật các chiến lược mới của Tổ chức Y tế thế giới về loại trừ sốt rét (Phần 2-Hết) (08/04/2024)
• Bệnh về nấm: tiếp cận One Health đề quản lý toàn diện (Phần 2 và Hết) (05/04/2024)
• Cập nhật các chiến lược mới của Tổ chức Y tế thế giới về loại trừ sốt rét (Phần 1) (03/04/2024)
• Bệnh về nấm: tiếp cận One Health đề quản lý toàn diện (Phần 1) (03/04/2024)
• Lộ trình phát triển và đánh giá của Tổ chức Y tế Thế giới về phát triển lâm sàng vắc xin sốt rét (28/03/2024)
• Ứng phó khẩn cấp đối với tình trạng kháng artemisinin ở tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng (ERAR): Cập nhật thực trạng sốt rét sau hơn 10 năm triển khai chương trình (Phần 2-Hết) (27/03/2024)
• Ứng phó khẩn cấp đối với tình trạng kháng artemisinin ở tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng (ERAR): Cập nhật thực trạng sốt rét sau hơn 10 năm triển khai chương trình (Phần 1) (26/03/2024)
• Nhân trường hợp bệnh nhân nhiễm đơn bào Trypanosoma evansi và chó Đức chăn cừu nhiễm Trypanosoma evansi tại Việt Nam: Cảnh giác bệnh truyền nhiễm nguy hiểm đang nổi? (Phần 3-Hết) (13/03/2024)
• Nhân trường hợp bệnh nhân nhiễm đơn bào Trypanosoma evansi và chó Đức chăn cừu nhiễm Trypanosoma evansi tại Việt Nam: Cảnh giác bệnh truyền nhiễm nguy hiểm đang nổi? (Phần 2) (12/03/2024)